ԴԱԺԱՆ ՓԱՍՏԵՐ ԵՎ ՀԵՇՏ ԼՈՒԾՈՒՄՆԵՐ. մաս 2

Ըստ ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության, այս տարի Հայաստանում կանխատեսվում է  8-9% աճ գյուղատնտեսության ոլորտում…Թե ինչ է նշանակում այս աճը, պարզ է. Գյուղացին ստացել է ավելի շատ բերք համեմատած, դեռ պարզ չէ, թե որ տարվա հետ (այս մասին լրատվությունը լռում է):

Դե ինչ, որպես օրինակ թերևս նշեմ դեղձը: Այս տարի դեղձի բերքը իրոք շատ առատ է, նույնիսկ ծառերի ճյուղերն են կոտրվում: Կարծես թե ուրախալի փաստ է, որը սակայն բավականին տհաճ երևույթներ է առաջ բերում: Առատ բերքը գրեթե չի վաճառվում, քանի որ գնորդներ պարզապես չկան:


Իհարկե, որոշ մասը վաճառվում է շուկաներում, սուպերմարկետներում, ճանապարհների վրա: Սակայն, սրանք փոքր քանակներ են. Հիմնական մասը պետք է ձեռք բերվի վերամշակողների կողմից: Հոդվածը գրելու ժամանակ տեղեկացա, որ նույն իրավիճակը լոլիկի շուկայում է. Բերքը շատ է, իսկ հուլիսի 30-ի դրությամբ դեռ մթերումներ չկան: Կարծես բոլորը սպասում են, որ բերքի լճացումներ լինեն ու բնականաբար գները կտրուկ կնվազեն: Իհարկե միակ տուժողը մնում է գյուղացին:

Ինքս ականատես եղա, թե ինչպես է Պտղավան գյուղում 1 կգ դեղձը վաճառում են ընդամենը 40-50 դրամով: Այսինքն, մեկ արկղ դեղձի գինը (20 կգ) սահմանելով առավելագույնը 1000 դրամ: Սակայն նման մատչելի գնով դեղձ վաճառելը դեռ բավարար չէ բերքի սպառումն ապահովելու համար:  Արդյունքում այդ բերքը ուղղակիորեն փչանում է: Նման վիճակ էր Նոյեմբերյանի Այրում, Պտղավան, Դեղձավան, Հաղթանակ, Զորական, Լճկաձոր և այլ գյուղերում: Իսկապես սարսափելի իրավիճակ է:

Գյուղացին նույնիսկ պատրաստ կլինի բերքը անվճար հանձնել մանկատներին, ծերանոցներին և բանակին: Բայց գյուղացին որքան էլ պատրաստ լինի, նա չի կարող լրացուցիչ ծախս կատարել և չունի անհրաժեշտ միջոցներ մեքենա վարձելու և այդ ամենը տեղափոխելու համար:

Ինչևէ, այս խնդիրը այնքան էլ անլուծելի չէ: Կարելի է իրականացնել ակնկալվող բերքի նախնական գնահատում, ընթացքի շարունակական վերահսկում, ինչպես նաև բերքի վերաբերյալ անհրաժեշտ տեղեկատվության տարածում հետաքրքրված կազմկերպությունների միջև:

Նախ հարկավոր է սեզոնի սկզբում շրջել գյուղ առ գյուղ, այգի առ այգի և տեսնել, թե ինչ վիճակում է գտնվում գյուղացու այգին, ինչ տեսակի, որակի և քանակի բերք կարելի է ակնկալել, որպեսզի հասկանալ, թե մոտավորապես ինչ գին է հարկավոր սահմանել: Այլ խոսքերով, հարկավոր է կատարել բերքի նախնական գույքագրում: Խոսքը թվերի նկարչության մասին չէ, ինչը սովորաբար արվում է, այլ իրական պատկերը ունենալու:

Առաջին փուլը ավարտելուց հետո հարկավոր է հետևել ընթացքին, կատարել այգիներում ակնկալվող բերքի շարունակական վերահսկում: Օրինակ` նման վերահսկումը ցույց կտա, թե կարկուտից (կամ ցանկացած եղանակային փոփոխությունից) հետո որքանով է կրճատվել բերքը: Հաշվի առնելով այդ վերահսկումը` հնարավոր կլինի թարմացնել սպասվող բերքի վերաբերյալ տվյալները:

Եվ ի վերջո, որպեսզի այս ամենը ունենա դրական արդյունք, անհրաժեշտ է նախքան բերքը կապեր հաստատել վերամշակողների հետ, նրանց տրամադրել բերքի վերաբերյալ տեղեկություն` այդպիսով ապահովելով բերքի առավելագույն սպառում և, ինչու ոչ, փոխշահավետ համագործակցություն (գյուղացին կկարողանա վաճառել իր բերքը, իսկ վերամշակողը, իր հերթին, կունենա տեղեկատվության հասանելիություն): Ի դեպ, ասելով վերամշակող, ես նկատի ունեմ ոչ միայն պահածոյագործներին, այլ նաև չիր արտադրող ընկերություններին, հրուշակեղենի գործարաններին, մրգային օղիներ արտադրող գործարաններին և այլն: Պետք է հաշվի առնել այն փաստը, որ   վերջերս գյուղնախարարությունը համաձայնագիր է ստորագրել պահածոների գործարանների հետ: Ահա, սա իրական հնարավորություն է այդ համաձայնագիրը կյանքի կոչելու, եթե իհարկե այդ ամենը չի արվել միայն շոու ապահովելու համար:

Ինչպես տեսնում եք, լուծումը շատ պարզ է: Ընդամենը պետք է հաշվառել, գրանցել և փոխանակել տեղեկությունները: Հիմա կասեք` պահածոների գործարանները բոլորից լավ գիտեն, թե որտեղ ինչ կա: Հավատացնում եմ, որ դա այնքան էլ այդպես չէ: Կարող եք հարցնել, թե ով պետք է իրականացնի այս ամենը: Իմ կարծիքով սա բացառապես գյուղնախարարության գործառույթն է: Պետք է ներգրավել թե ԳԱՄԿ-երին, թե նախարարության այլ աշխատակիցներին:

Ուղղակի մի մտավախություն ունեմ… հանկարծ թվերը չուռճացնեն` իրենց աշխատանքի արդյունքները լավ ներկայացնելու համար: Բայց ինչպես ասում են` ճտերը աշնանն են հաշվում: Բերքը ավելացել է 8-9%-ով: Իսկ այդ բերքի ո՞ր մասն է ընդհանարպես վաճառվել, մթերվել: Կամ ավելի ճիշտ, ո՞ր մասն է թափվել: Ախր շատ ափսոս է, զինվորը` բանակում, տարեց մարդը` ծերանոցում, երեխան` մանկապարտեզում մրգի ու բանջարեղենի կարիք ունի:

Ներկայումս, գյուղացիները իրենց վրա չեն զգում այդ 8-9%-ի աճը: Զգում են միայն անտարբերության աճ…